आमची मूर्ती

पद्मभूषण ताराबाई मोडक आणि पद्मश्री अनुताई वाघ यांनी 1956 मध्ये पूर्व-प्राथमिक आणि प्राथमिक शिक्षणाची कल्पना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी कोसबादच्या नयनरम्य आदिवासी भागाची निवड केली. येथे त्यांनी बालशिक्षणाविषयी अनेक नवकल्पना आणि नवीन कल्पनांची कल्पना करून अंमलबजावणी केली.

ताराबाई मोडक यांचा जन्म 19 एप्रिल 1892 रोजी झाला. राजकोटमधील महिला महाविद्यालयाच्या प्राचार्या म्हणून तिने काम केले. 1945 मध्ये त्यांनी बोर्डी येथे ग्राम बाल शिक्षण केंद्र सुरू केले, तिथे अनुताई वाघ शिक्षिका म्हणून कार्यरत होत्या. ताराबाई आणि अनुताईंनी शिक्षक, पालक आणि मुलांसाठी बालशिक्षणावरील अनेक पुस्तके लिहिली. कोसबाड येथे त्यांच्या सतत प्रयत्नांनी विकासवाडी प्रकल्प सुरू केला आणि घेण्यात आला, जिथे अनेक नाविन्यपूर्ण शैक्षणिक प्रयोग झाले.

आदिवासी, ग्रामीण भागात काम करणारे आणि आदिवासी मुलांना व त्यांच्या गरजा चांगल्या प्रकारे समजून घेऊ शकणार्‍या प्राथमिक शिक्षकांची कमतरता भागविण्यासाठी 1957 मध्ये विकासवाडी विद्यापीठ विद्यालय सुरू केले.

ताराबाई मोडक यांना 1962 मध्ये ‘पद्मभूषण’ आणि अनुताई वाघ यांना 1985 मध्ये ‘पद्मश्री’ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. ताराबाई आणि अनुताई यांनी आयुष्यभर "बाल देव भावा" (मुलांना देव मानून त्यांची उपासना करा) या तत्त्वाचे पालन केले.